معماری برج آزادی تلفیقی از معماری دوران هخامنشی، ساسانی و دوره اسلامی است. این بنا دربرگیرندهٔ سه طبقه، چهار آسانسور، دو راه پله و ۲۸۶ پلکان است. در محوطه زیرین برج آزادی چندین سالن نمایش، نگارخانه، کتابخانه، موزه و دیگر فضاهای کاربردی قرار دارد. طول این بنا ۶۳ متر، ارتفاع آن از سطح زمین ۴۵ و ارتفاع از کف موزه ۵ متر است. گفته میشود در ساخت برج آزادی چهل و شش هزار قطعه سنگ بریده، پرداخت شده و به کار رفتهاست. در این بنا، قوس اصلیِ میان برج، نمادی از طاق کسری مربوط به دورهٔ پیش از اسلام و دوره ساسانی است و قوس بالایی آن که یک قوس شکستهاست، از دوران بعد از اسلام و نفوذ اسلام در ایران الهام گرفته است. رسمی سازیهایی که بین این دو قوس را پر میکنند، بسیار ایرانی است و من آن را از گنبد مساجد ایران الهام گرفتهام. در واقع تکنیکِ گنبدسازی در ایران بسیار جالب است و شما در هر مسجدی، چیز تازهای میبینید. در این گنبدها که نشانه نبوغ ایرانی است، معماران قدیم از قاعدهٔ مربع بنا، وارد دایره گنبد شدهاند و این کار را با کمک رسمیبندیها و مقرنسکاریهای بسیار زیبا انجام دادهاند. در برج آزادی هم همین کار انجام شدهاست. هندسهٔ بنا یک هندسهٔ مربع مستطیل است که از روی چهارپایهٔ خود میچرخد، شانزده ضلعی میشود و در آخر به صورت یک گنبد شکل میگیرد. این گنبد تنها از داخل برج قابل مشاهدهاست. دو طبقهٔ داخل برج، یکی بالای قوسِ طاق اصلی و دیگری زیر گنبد است که با آسانسور قابل دسترسیاست. طبقهٔ بالا به عنوان نمایشگاه طراحی و با گنبدی از بتن سفید پوشیده شده است. در این گنبد، مُقرنس ایرانی به شیوهٔ تازهای اجرا شده و ارتفاع آن از بام آزادی بیرون زده، دیده میشود و با کاشیهای فیروزهای و معرق ایرانی پوشیده شدهاست. مصرف بتن سفید در این قسمت و در سالن پذیرایی آن، در آن زمان کار نویی در ایران بود. نقشهای داخلی برج، تلفیقی از سنت و مدرنیسم است به خصوص سقف طبقه دوم. در ورودی برج، هریک از لنگههای سنگی درها، حدود ۵/۳تن وزن دارد. جنس این سنگها از گرانیت است. برج دو آسانسور دارد که از دیوارههای برج بالا میروند. آسانسور اول دو طبقه را طی میکند و به سقف سیمانی میرسد سپس از آسانسور دوم استفاده میشود
تهران - میدان آزادی